16 Nisan 2014 Çarşamba

Ordu/Yason

Ordu halkının takdir ettiğim davranışlarından biri vaktiyle Karadeniz sahil yolunu yapmak isteyen siyasilere karşı durarak, şehiri denizden koparırcasına tüm Karadeniz sahili boyunca yapılmış olan “duble yol” yapımına karşı çıkmalarıdır. Duyduğum kadarıyla halk vaktiyle dozerlerin önüne atlayarak Ünye-Ordu merkez arasındaki yol inşaatına engel olmuş ve başarmış. Samsun’dan Hopa’ya kadar tüm Karadeniz sahili boyunca “butik” görüntüye sahip -ne yazıkki- tek dar sahil bandı Ordu’daki Efirli-Bolaman arasındaki sahil kesimidir. Sahilden geçen eski karayolu onarılmış durumda ve eğer bir yere yetişmeniz gerekmiyorsa size mutlaka tadılması gereken keyifli bir yolculuk yaşatıyor. Siz arabanızla kıvrılıp duran kıyı boyunca süzülürken, bir taraftan her yerden fışkıran yeşillik diğer taraftan deniz ve tabii ki bozulmamışlık sizi büyülüyor. Bugüne kadar o sahil kesiminde dolaştırdığım tüm büyükşehirlilerin yüzlerinde mutlaka bir rahatlama ve tebessüm görmüşümdür. Diyorum ya aslında doğanın kendisi tedavi ediyor sanki insanı...
Yason bölgesine, işte bu sahil boyunca Efirli’den Bolaman’a giderken ortalarda bir yerlerde, Çaka ve Çaytepe’yi geçtikten sonra ulaşıyorsunuz (Şekil 4). 
Şekil4. Çaka’da bir gün batımı.
Bölgede kasaba hayatı hakim ve sakin bir atmosfer var. Buralarda iklim zaten hep yumuşak. Çok sert kış ve yaz olmuyor neredeyse. Eskiden pek yağmur yağarmış ama küresel ısınmayla öyle görülüyorki burada da kuraklık olmaya başlamış. Benim Ordu’ya ilk geldiğim sene inanılmaz yağmur yağdı. Bazen arabadan inmek imkansız oluyordu. Ancak çok değil sonraki 2 sene içinde konuştuğum kişiler belirgin ölçüde iklimsel değişiklikler gördüklerini ifade ediyorlardı. Gerçekten de 2013 yılı itibariyle fındıkları yanma tehlikesi geçiren Perşembe halkı, hoca efendiyle yağmur duasına bile çıktı. İşe yaramadı değil... Temmuz ayında Ordu’da çok şiddetli yağmur yağdı ama hoca efendi bir yerde eksiklik yapmış ola ki en son yağmur Perşembe’ye yağdı!
Yason burnuna gitmek için yoldan sahile doğru döndüğünüzde hemen ilerde sağda meşhur Yason Kilisesi’ni görürsünüz (Şekil 5a,b). Etrafında bir-iki küçük işletmede gözleme yiyip çay içebilmek mümkün, ama o kadar. Her yıl bu kilise civarında birçok sosyal etkinlik, örneğin bisiklet yarışması, uçurtma şenliği yapılır. Bana bir Ordu’lu Ordu ve çevresinde kimi yıkılmış kimi tadilat görmüş 13 tane kilise olduğunu söylemişti. 

Şekil 5. Yason Kilisesi. Etrafı doğal sit alanı ilan edilmiş, ve kazı yapılması planlanan bir bölge. Hava ister sert ister yumuşak olsun, her Ordulunun sevdiği bir yerdir.
Birkaç tanesini görmüştüm ama bence en ilginç olanı buydu. Çok değil 100-150 yıl kadar önce Ordu halkı hep dağlık kesimde yaşarmış, çünkü neredeyse bataklık gibi olan sahile yakın bölgelerde aşırı sivrisinek ve buna bağlı sıtma görülüyormuş. Diyebilirsinizki o zaman nasıl ve neden buraya bir kilise kurulmuş? Tam bir bilgi yok ama şu kesin... O kadar rüzgar var ki bir sivrisinek burada uçamaz! Özellikle Yason burnuna yakın bölgede rüzgar bazen 3 m ve üstünde dalgaların çıkmasına yol açabiliyor (Şekil 6). Tabi bu bahsettiğim lokal olarak bu bölge için geçerli. Burada fırtına varken hemen yakınındaki Mersin limanında deniz süt liman olabiliyor. Gelelim burayı meşhur eden gün doğumu ve batımına... Eminim ki rahatına düşkün birçok kişi sabahın köründe yatağından kalkıp gün doğumunu izlemek için Yason’a burnuna gitmez ama gün batımında mutlaka birilerini buralarda görürsünüz. Bir ara o kadar çok bu bölgede fotoğrafçektim ki en ummadığım insanların bile beni tanıdığını öğrendim. Peki neden hem gün doğumu ve batımı? Tamamen Yason burnunun doğal şeklinden kaynaklanıyor. Herhalde 270 derece civarında panoramik deniz manzarasına sahip. Dolayısıyla, yılın büyük bir bölümünde güneş denizden doğup, denizde batıyor (Şekil 7 ve 8). Mutlaka görülmeli. 


Bir de bölge halkının “Küçük Yason” diye tabir ettikleri, Yason burnundan herhalde 500 m kadar Fatsa tarafında bir başka burun var. Ancak bunun uç kısmı yarım ay şeklinde (Şekil 9). Burada da gün batımı gerçekten nefis bir şekilde izleniyor. İşin en keyifli tarafı, günün hangi saatinde giderseniz gidin hep huzurlu bir atmosfer olması. Fırtınalı günlerde bile!
 
 
Şekil 6. Fırtınalı bir günde Yason burnu.

Şekil 7. Yason burnundan gün doğumu.
 
Şekil 8. Yason'da gün batımı
Şekil 9. Küçük Yason'da gün batımı