Giresun/Sis dağı

2015 yılı Temmuz ayında gerçekleştirdiğimiz Altıparmak dağı gezimizin hemen ardından, bölgede gezmediğimiz başka yaylalara doğru yönelmek istedik. Aslında, kanımca belli başlı ve gerçekten çok güzel olan yaylaları gezdik. Hatta Arsiyan yaylası gibi birçok yaylacının bile gitmediği yaylalara 2 kez gittik. Ancak insan kendisine bu işin bir sonu da gelecek mi diye sormadan edemiyor, çünkü önümüzdeki bir yazıda paylaşacağım gibi sözgelimi Macaheldeki İhtiyarlar korosu gibi gerçekten çok değişik kültürel faaliyetlere biz pek rastlamadık. Hatta bu kadar gezmemize karşın yayla şenliklerine bile denk gelemedik. Böyle olmasa bile günlük yaşamda kültürel dokunun giderek yok olduğunu yayla ve o bölgedeki köydeki insanlarda açıkça görebiliyorsunuz. Örneğin, biz Sidiksa dışında hiçbir yerde geleneksel kıyafetlerin günlük kullanımda olduğunu görmedik. Sürmene’de peştamal bağlayan kadınların ve Rize’nin çok tipik başörtülerinin de hakkını vermek gerek. Geçtiğimiz günlerde Kastamonu Azdavay’a yaptığımız seyahatte bu tesbitimizin ne kadar doğru olduğunu gördüm. Çünkü bölgedeki kadınların üzerlerindeki geleneksel kıyafetler göz kamaştırıcı şekilde rengarenkti ve genci yaşlısı bunları kullanıyordu. İnan olsun, Azdavay’da gördüğümüz kıyafetler sanki Vogue’da basılmış bir sayfa gibiydi. Karadeniz’in doğusunda vardı kıyafetler şüphesiz ama bu güzelim kıyafetler sadece şenliklerde kullanılmak üzere bütün seneyi naftalinli hurçların içinde bekliyordu. Yani diyeceğim, kıyafetiydi, şenliğiydi, doğasıydı, bitki örtüsüydü derken bu yayla işine başlayınca bitirme noktasının tam olarak nerede olduğunu Karadeniz yaylalarını gezdikçe bilemiyorsunuz. Biz henüz bitiremedik.

Arabamızla Ordu’ya doğru giderken daha önceden gitmemiş olduğumuz ve türkülere konu olmuş Sis dağını görmeyi istedik. Hava sıcak ve açıktı. Sis dağı, Giresun ili Görele ilçe sınırlarında bulunuyor. Aslında Trabzon-Giresun illeri sınırında bir yerde. Sis dağı Doğu Karadeniz sıradağlarının bir uzantısı ama sakın yavru Kaçkar zannetmeyin. Biz sahilden yaklaşmak durumunda kaldığımızdan, oraya ulaşmamız sanırım 1.5-2 saat kadar aldı, çünkü yollar birçok yayla yolu gibi virajlı ve deniz seviyesinden ortalama 2100 m tırmanıyorsunuz. Biz Trabzon Vakfıkebir yolunda, Sisdağı, Erikbeli, Kadırga sapağından saparak oraya ulaştık (Şekil 1). 

Şekil 1. Sis dağına çıkarken yolda yerleşim alanları.

     Temmuz ayında bu yaylada şenlikler yapılmasına karşı, bizim gittiğimiz tarihlerde maalesef şenlik yoktu. Sadece o kadar da değil, oldukça tenhaydı. Sis dağının arka bölgelerine doğru baktığımızda, yan yana birçok oba görülebiliyordu. Bunlar benzer mimari özelliklere sahip tek veya iki katlı betonarme ve saç çatılı yayla evlerinden oluşuyordu (Şekil 2). Önce bu bölgeye doğru gittik. Yaylacılar vardı ama çok fazla değildi.

Şekil 2. Sis dağının arkasındaki uzayıp giden obaların evleri.

Sis dağı bir milli park olarak korunmaya alınmış ama statüsü nedir bilemiyorum. Sis dağının yamaç bölgesine yaklaştığımızda sereserpe güneşlenen bir grup koyundan başka sadece birkaç kişi vardı (Şekil 3). Bizim mütevazi grup, ortada şenlik olmamasına karşın geldiğimize mutluydu (Şekil 4). Bu genişçe olan dağın sırtında biraz dolaşıp, oradan ayrıldık. Biz oradayken ortada sis yoktu ama sisin dik olan yamacın alt kısmından yukarı doğru çıktığını sonradan aşağıya doğru indikçe görebiliyorduk (Şekil 5). Ben gezdiğimiz yaylalar arasında bu yaylaya zorlanarak 10 üzerinden 4 verdim. Bir de şenliklerde görmek gerek, belki düşüncem değişebilir.

Şekil 3. Sis dağından karşı yamaca bakış.

Şekil 4. Ekip.

Şekil 5. Sis dağı.  

Rize/Altıparmak Dağları

Altıparmak dağlarına seyahatimiz aslında bir önceki sene (2014) Bora ile seyahat planımızın içindeydi. Artvin Yusufeli bölgesinde gezerken Altıparmak dağlarının eteklerine kadar gitmiştik. Büyüleyici, öylesine büyüleyici bir güzelliği olan bir yer. Özellikle Barçal çayının olduğu bölgede küçük pansiyonların işgal ettiği yer dışında, eteklere doğru çıktıkça insan tarafından bozulmamış birçok yer ilginçtir ki hala bulunuyor. Son derece bakir olan Altıparmak etekleri, sıklıkla tohum veya böcek çalmak için cirit atan yabancı turist görünümündeki hırsızlar dışında pek de yerli turisti göremeyeceğiniz bir bölge. Peki neden gidememiştik biz buralara? Rize’nin dağlık bölgelerinde çok çabuk değişen hava koşullarından dolayı tabi ki. Dolayısıyla blogda bu konuda yazı eksik kalmıştı.

Rize/Çat Köyü ve Elevit Yaylası

    

      Uzun bir süredir sizlerle paylaştığım Karadeniz bölgesine ait yazılarımın sonuna yaklaşmış bulunuyorum. Karadeniz'i 70.000 km kadar gezdim ama buraları pek de bitecekmiş gibi görünmüyor. Yine de önümüzdeki aylardan itibaren bu bölgeye ait çok daha az yazıyla karşılaşacaksınız.

      

   Şimdi kaldığımız yerden devam edelim... Zilkale’den çıktıktan sonra Elevit yaylası, Çat köyü ve ters yönde ise Palovit yaylasını gösteren bir tabelayla karşılaşıyorsunuz. Biz Palovit yaylasına gitmedik. Bana manzara olarak Yukarı Kavrun yaylasından çok da çekici gelmediği için programımıza almamıştık. Yol Zilkaledeki gibi arnavut kaldırımı ama hafiften bozulmakta/değişmekte olduğunu görüyorsunuz (Şekil 127).

Rize/Zilkale

     Çamlıhemşinde bir yol ayırımıyla karşılaşırsınız. Sola doğru hareket ederseniz yol sizi Ayder yaylasına ve oradan da aşağı ve yukarı Kavrun yaylalarına doğru götürür. Sağdan gittiğiniz de ise Zilkale, bir yol ayırımıyla Pokut yaylası, Çat, Elevit gibi başka köy ve yaylalara gitmek aynı milli park içinde mümkün. Önceki yazılarımızın bir kısmında Ayder yaylası, Yukarı Kavrun yaylası ve Kaçkarlar ve Pokut yaylasına seyahatlerimizden bahsetmiştik. Bu yazı ile birlikte öncelikle Zilkale ve sonra da başka yazılarda Çat ve Elevit köylerini gezeceğiz.

Rize/Ovit Yedi Göller

Bu yazıyı okuduğunuzda diğer yazılarımdan farklı olarak hem çok kısa olduğunu göreceksiniz hem de gitmiş gibi olmaktan ziyade sadece “birazcık” ucundan görmüş gibi olacaksınız. Çünkü, yazıda geçen yerin yol tarifini burayı koruyabilmek adına vermeyeceğim.

Ordu/Uzundere Şelalesi

    

 Uzundere şelalesi Aybastı ilçesine bağlı Uzundere köyünde bulunuyor ve Türkiye’nin en yüksek şelalesi olduğu söyleniyor. Toplam yüksekliğinin kademeleriyle birlikte 120 m civarında olduğunu internetteki bir kaynaktan öğrendim.

53 Rize Dergisi

"Gitmiş Gibi Oldum" Rize/Pokut ve Sal yaylaları yazısının özetiyle 53 Rize dergisinde...

Rize/Pokut ve Sal Yaylaları

       Yukarı Kavrun yaylasından ayrılırken yorgunduk. Hem de nasıl. Hele ben? Gece uyumamışım, 9 saat üstüne Kaçkarlara tırmanmışım. Tam pestil gibiyim. Arabayı Bora kullanıyor, çünkü benim bacaklar hafiften titreme halinde. Rotamız Pokut yaylası....

Rize/Yukarı Kavrun Yaylası ve Kaçkarlar

            

     Arhavi’deki Mençuna şelalesinden ayrıldıktan sonra çabucak gece konaklayacağımız Ayder yaylasının üstünde bulunan yukarı Kavrun yaylasına doğru yola koyulduk.

Artvin/Arhavi: Mençuna şelalesi

            

     Macahel’den Hopa’ya doğru ilerlerken havanın iyice sislenmesini Artvin’deki süremizin dolduğuna bir işaret olarak sayıyoruz.

Artvin/Macahel: Camili köyü ve Maral şelalesi

     Şavşat Arsiyan yaylasından döndüğümüz akşam Artvin’e vardığımızda sağnak yağışla karşılaşmamız ertesi gün için çok da iyi bir haberci değildi. Acaba Artvin’deki süremizi dolduruyor muyduk?

Artvin/Şavşat: Yaylaların şahı Arsiyan Yaylası

Yazının hemen başında belirtmek isterim ki bu konuma kadar nasıl geldiğimizi “Şavşat:Karagöl ve Balık Gölü” başlıklı yazımızda görebilirsiniz. Arsiyan yaylasına gerçekten gitmek isteyenler için -özellikle yolu kaybetmemek açısından- faydalı olacağını düşünüyorum. Bu yazıyı aslında Karagöl ve Balık Gölü yazısıyla birlikte yazmıştım. Ancak, yazı uzun olduğu için okuyucu sıkılmasın diye ikiye bölmek durumunda kaldım. Kaldığımız yerden devam edelim...

Artvin: Şavşat Karagöl ve Balık Gölü

     Yusufeli’nden döndüğümüz akşam Artvin’de hava sıcak ve güzeldi. Saat 21:00-22:00 arasında ulaştığımız için, şehirin gece hayatını görmek istedik. Gayet naif bir duyguyla bir kafede oturalım, birşeyler içelim dedik ama sorduğumuz kişiler kafe olmadığını, sadece bir pastane olduğunu söylediler. Artvin merkez böyle ilginç sürprizlerin olduğu bir yer işte dostum.

Artvin/Yusufeli

Yusufeli

            Haziran 2014’de doğu Karadeniz’deki yoğun sisli ve yağışlı hava koşulları sebebiyle yarıda bırakmak durumunda kaldığımız gezimizi, temmuz ayının üçüncü haftasında tekrar yapmaya karar vermiştik. Bu geçen kısa süre içinde Ramazan ayına girilmişti ve bu durum gezimizde önemli bir detay oluşturuyordu. Zira, Karadeniz bölgesinde, örneğin orta bölümünden Ordu’da, Ramazan ayında gündüz vakti yemek yiyebileceğiniz tesis sayısında belirgin bir azalma göreceğiniz kesindir.

Sinop/Erfelek Tatlıca Şelaleleri

Ağırlıklı olarak Rize Kaçkarlar ve Artvin’in yaylalarını gezmeyi planladığımız seyahatimizi yarıda keserek geri dönmek zorunda kalıyoruz. Trabzon’dan Ordu’ya dönerken öylesine yoğun yağmur yağan bölgelerden geçiyoruz ki bazen silecekler yetişmekte zorlanıyor.

Trabzon/ Hamsiköy'den Pilav Dağı'na

 Maçka tepelerinden karayoluna indikten sonra bulunduğumuz yere çok yakın olan Hamsiköy’e gidip sütlaç yemeğe karar verdik (Resim 84).

Trabzon/Kayabaşı Yaylası, Haçkalı Baba Yaylası, Alazlı Yaylası ve Maçka’nın Tepeleri

Kayabaşı Yaylası, Haçkalı Baba Yaylası, Alazlı Yaylası ve Maçka’nın Tepeleri

2014 Haziran ayının son haftasında hazırlıklarımızı tamamlamış olarak Kaçkarlara doğru yola çıktık. Hazırlandık dediğim sadece gezeceğimiz yerlerde özellikle Rize ve Artvin’deki güzergahlarımız değil,

Rize/Ayder Yaylası

Karadeniz’de doğuya doğru gidildikçe sizi Ordu civarında zaten büyülemiş olan doğa ve yeşillik, Trabzon’dan sonra giderek artıyor. Trabzon’un şehir bölgesini pas geçiyorum, çünkü Trabzon genel görünüm olarak tam masif bir beton bloktur. Sahilden geçerken Karşıyaka mezarlığından geçiyormuşsunuz gibi içiniz kararır. Yeşil alanı %1’e indirilmiş İstanbul ile yarış edemez ama, karmakarışıktır. Şehir planlamacılık hangi esaslara göre yapılmıştır, bilemezsiniz. Bu karışık cadde ve sokaklar örümcek ağı gibi örülmüş ışıklı ışıksız tablelalarla bezenince, tadından yenmez bir şehir manzarası oluşur. Deniz kenarına yakın AVM vardır ama şöyle güzel bir park yoktur. Bir de Karadeniz sahil yolu denen garabet var, unutmayalım. Şehiri ve şehir insanını denizden acımasızca koparan bir yoldur bu. Yahu yolu arkadan dağların içinden geçir ne var? Olmaaz... Deniz kenarında yaşıyorsun ama sahile ulaşmak bir işkence. Zaten en geniş yerinde 60-100 m arasında olan kıta sahanlığını yok ettiği için balık da üreyemez buralarda. Batumdan gelen turist balıklar avlanır. Tabi o da trollerle nasıl avlanıyor duymuşsunuzdur eminim. Buralarda pek balık kalmadı, büyüyemeden avlanıyor ve balık buradan hep kaçıyor. Neredeyse hiç üremiyor. Bu benim gördüğüm içler acınası bir konu ve duyarsızlık hat safhada. Ama bu açgözlülükle mücadele edilmez.

O bakımdan dönelim konumuza...Böyle olduğu için Trabzon içi değil de mesela Sürmene’den sonra yeşillik, güzellik başlıyor diyebiliriz (Görüyorsun değil mi aslında hep güzelden bahsetmek istiyorum). Rize’ye geldiğiniz zaman yeşil katsayısının burada çok daha fazla olduğunu açıkça görüyorsunuz. Tabi ki bu durum şüphesiz bölgenin almış olduğu yağış oranıyla ilgili (Resim 1). Tepelerde gördüğünüz bitki örtüsü de belirgin bir şekilde değişiyor. Ağaçları bir yana, Ordu’da başınızı nereye çevirirseniz mutlaka fındık ocakları görürsünüz. Bu neredeyse Ordu’nun en iç kesimlerinde bile böyledir. Rize’de ise fındığın yerini çay almış sanki (Resim 2). Çay uzaktan bakıldığında yemyeşil bir halı gibi görünüyor ve bu görüntüsünden dolayı tepelerde çok daha yoğun ve kesintisiz bir yeşillik yaz, kış hakim. Bir de olayın tarım yönü var tabi ki. Örneğin, siz Ordu’da çay yetiştirmeyi başarsanız bile kimseye satamazsınız, çünkü almazlarmış. Şehirler kendi aralarında bazı tarım ürünlerini paylaşmışlar. Kimse kimsenin ekmeğine karışmayacak yani...

Ayder yaylasına gidebilmek, normal bir yaylaya gitmekten çok farklı. Trabzon-Ayder yaylası arasındaki mesafe 165 km kadar ve 2.5 saat alıyor. Trabzon’dan çıkıp Artvin istikametine doğru hareketle ilerleyip Çayeli ilçesinde sahil yoluna ayrılıyorsunuz. Sonra da Çamlıhemşin

Resim 1. Rize Zilkale’den çevredeki yamaçlara doğru bir bakış. Buralarda her yer yeşil. Yeterki sen dokunma...

Ordu/ Çambaşı'ndan Keyfalan'a yol boyunca

 Çambaşı'ndan Keyfalan’a Yol Boyunca

            2014 yılı Nisan ayında Trabzon Sidiksa köyüne gittikten sonra Ordu’da kalan zamanımı daha önceden gitmemiş olduğum bir yere giderek değerlendirmek istedim. Sevgili Bora Aşar da hemen arkadaşlarını arayıp Keyfalan yaylasına gidelim dedi...

Trabzon/Sidiksa

Sidiksa

         2014 yılı Nisan ayında gitme fırsatımızın doğduğu bu köye asıl gidiş sebebimiz bir meslektaşımızın köyü olması. Geçtiğimiz iki sene (2012-2014) Ordu ili ve çevresindeki tabiat güzelliklerini olabildiğine gezmeye çalıştığım için doğuya doğru hareket etmenin de vaktinin geldiğini çoktan düşünüyordum.